W pierwszych latach życia dziecka plastyczność mózgu jest największa. W tym początkowym okresie rozwój psychoruchowy jest dynamiczny, a my obserwujemy, jak maluchy robią ogromne postępy w rozwoju prawie z dnia na dzień. Ludzki mózg rozwija się poprzez doświadczenie. W odpowiedzi na różnorodne bodźce i sytuacje, w których uczestniczymy, tworzy nowe połączenia nerwowe, rozwijając sieć neuronalną.
Dlatego tak istotne jest stawianie przed najmłodszymi odpowiednich wyzwań dostosowanych do ich wieku i potrzeb, które pozwolą im kształtować niezbędne umiejętności już w pierwszych latach życia. W tym wpisie przedstawimy najnowsze standardy opieki sprawowanej nad dziećmi do lat trzech wprowadzone przez Ministra Rodziny i Polityki Społecznej.
Spis treści
Rozporządzenie w sprawie nowych standardów opieki nad dziećmi do lat 3.
Jakie standardy wprowadza Rozporządzenie Ministra Rodziny i Polityki Społecznej?
Jak zrealizować nowe standardy opieki i kształtować kluczowe kompetencje u dzieci?
Rozporządzenie w sprawie nowych standardów opieki nad dziećmi do lat 3.
Minister Rodziny i Polityki Społecznej wydał Rozporządzenie, w którym zwraca uwagę na kształtowanie u dzieci kluczowych kompetencji i wprowadza nowe standardy opieki sprawowanej nad dziećmi do lat 3.
Dotyczą one:
- pracy z dzieckiem;
- bezpieczeństwa dzieci;
- organizacji pracy, rozwoju i bezpieczeństwa odpowiednio personelu zatrudnionego w żłobku lub klubie dziecięcym lub dziennego opiekuna;
- monitoringu i ewaluacji;
- współpracy osób sprawujących opiekę z rodzicami.
Jakie standardy wprowadza Rozporządzenie Ministra Rodziny i Polityki Społecznej?
Standardy wprowadzone Rozporządzeniem Ministra Rodziny i Polityki Społecznej w zakresie pracy z dzieckiem obejmują cele pedagogiczne, opiekuńcze, wychowawcze i edukacyjne. Dokument skupia się na kilku aspektach.
Po pierwsze, postuluje zapewnienie przyjaznej, bezpiecznej atmosfery, która da dzieciom komfort podczas zabawy i nauki nowych rzeczy. Opieka nad maluchami naturalnie otwartymi na poznawanie świata powinna być sprawowana poprzez towarzyszenie społeczne. Jest to nurt w pedagogice, który nie narzuca sztywnych ram postępowania, ale wskazuje kierunek budowania relacji wychowawca – podopieczny. Słowo relacja wydaje się tutaj kluczowe, ponieważ budowanie więzi społecznych jest procesem, w którym obie strony są podmiotami, reagują na to, co robi druga strona, wzajemnie na siebie wpływają. Wychowawca w tej sytuacji ma za zadanie być obok, na tyle blisko, aby w każdej chwili móc wesprzeć podopiecznego, ale na tyle daleko, by dać mu swobodę w eksplorowaniu otoczenia. Takie działania budują zaufanie, ale także poczucie sprawczości u dzieci.
Cytując Halinę Radlińską, wszystkie działania pedagogów realizowane w nurcie towarzyszenia społecznego „wzmagają siły jednostek, pielęgnują zadatki uzdolnień, skierowują pęd twórczy”.
Praca z dzieckiem, według Rozporządzenia Ministra Rodziny i Polityki Społecznej, ma obejmować również działania edukacyjne zmierzające do: rozwoju motoryki małej i dużej, kształtowania umiejętności komunikacji i zdolności językowych, budowania pewności siebie i umiejętności tworzenia dobrych relacji społecznych. Działania pedagogów mają wspierać dzieci w rozwoju umiejętności samoobsługi, kompetencji poznawczych i sensorycznych oraz kształtować koncentrację. Ponadto zabawy w żłobku powinny zachęcać dzieci do kreatywnych działań, eksplorowania przestrzeni i tworzyć okazje do podejmowania samodzielnych decyzji.
Jak zrealizować nowe standardy opieki i kształtować kluczowe kompetencje u dzieci?
W realizacji postulatów Ministerstwa dotyczących nowych standardów opieki nad dziećmi do lat trzech w sukurs przychodzą różnorodne pomoce dydaktyczne dla żłobków, wspierające pedagogów w ich codziennej pracy.
Rozwój umiejętności motorycznych może odbywać się poprzez zabawy ruchowe i aktywności wspierające koordynację wzrokowo ruchową. Warto, aby pomoce dydaktyczne używane do pracy z dziećmi sprawiały frajdę i zachęcały do działania. Interesujące barwy, elementy świetle i różnorodne faktury pobudzą wyobraźnię maluchów. Świetnym pomysłem może być umieszczenie w żłobku basenu z kulkami lub kącika zabaw z tablicami manipulacyjnymi. Maluchy będą mogły się wdrapywać, pokonywać przeszkody, turlać i dotykać elementów, a tym samym kształtować siłę i równowagę.
Kolejnym aspektem, na które zwraca uwagę ministerstwo, analizując nowe standardy opieki nad dziećmi do lat 3, jest kształtowanie umiejętności językowych i percepcji słuchowej. Dzieci uczą się mówić i wyrażać siebie poprzez kontakt z drugim człowiekiem. Wszelkie gry i zabawy angażujące całą grupę są wspaniałą okazją do szlifowania umiejętności językowych, ale także kompetencji społecznych. Pomoce tradycyjne Moje Bambino wspierają ćwiczenia uwagi słuchowej, pamięci, wspomagają rozwój mowy i słownictwa oraz tworzą okazję do interakcji pomiędzy małymi odkrywcami.
Ministerstwo zwraca uwagę również na kształtowanie umiejętności samoobsługowych już od najmłodszych lat. Wspieranie rozwoju tych zdolności przy wykorzystaniu pomocy edukacyjnych umożliwia harmonijny przebieg procesu usamodzielniania i budowanie dobrych nawyków zgodnie z naturalnym procesem rozwoju dziecka. Zapinanie i odpinanie guzików, zapinanie klamr i sznurowanie oraz utrzymywanie porządku to część codziennych obowiązków, ale przy użyciu odpowiednich narzędzi dzieci mogą doskonalić te umiejętności w formie zabawy.
Dzieci odkrywają nowe formy zabawy i w ten sposób kształtują koordynację sensoryczną. Im bardziej złożona zabawa, tym więcej zmysłów angażuje i kształtuje. Warto stopniować poziom skomplikowania i krok po kroku dodawać kolejne urozmaicenia. Stymulowanie dziecięcych zmysłów jest niezbędne do prawidłowego rozwoju. Żłobek to miejsce, w którym małe dzieci są szczególnie wrażliwe na to, co je otacza, dlatego ważne, aby wyposażenie placówki wspierało rozwój percepcji wzrokowej, dotykowej i słuchowej w zrównoważony sposób i przy użyciu odpowiednich bodźców, dostosowanych do potrzeb małych dzieci. Odpowiednio dobrane pomoce do integracji sensorycznej wspomogą układ nerwowy maluchów, pobudzą go w odpowiednich momentach oraz pozwolą wyciszyć się po dniu pełnym przygód.
Umiejętność koncentracji uwagi to nie lada sztuka, nawet dla dorosłych. Zdolności kształtowane w najmłodszych latach mają ogromne znaczenie w późniejszym życiu, dlatego koncentrację uwagi i umiejętność skupienia się na zadaniu warto wspierać już na tak wczesnym etapie. W kształtowaniu koncentracji uwagi nieocenione okazują się sortery klocki konstrukcyjne, chodziki, puzzle i układanki, zabawki sensoryczne angażujące zmysły, pierwsze gry planszowe i książeczki obrazkowe.
Przyjazne, bezpieczne warunki i delikatna zachęta ze strony opiekunów mogą zdziałać cuda w procesie rozwoju kreatywności dziecka. Stawienie przed dziećmi wyborów, choćby tych malutkich, sprzyja budowaniu poczucia sprawczości.
Otwarte środowisko, dostosowane do potrzeb najmłodszych, pełne stymulujących i ciekawych wyzwań to otoczenie, w którym dzieci chętniej będą dzieliły się swoimi odczuciami i próbowały nowych rzeczy. Postulat ministerstwa można zrealizować wykorzystując swoją kreatywność, zapewniając najmłodszym różnorodne zabawy np. z wykorzystaniem artykułów plastycznych . Można też wyposażyć salę w kąciki manipulacyjno sensoryczne, kryjówki i miejsca odpoczynku , które zapewnią maluchom poczucie bezpieczeństwa i pozwolą wybierać, na jaką aktywność mają w danej chwili ochotę.
Kształtowanie kompetencji emocjonalnych i społecznych oraz budowanie pewności siebie w różnych sytuacjach również może odbywać się w formie zabawy. Odtwarzanie codziennych sytuacji, w których w przyszłości mogą znaleźć się dzieci, pomoże im odnaleźć się później np. w prawdziwym sklepie, pociągu czy autobusie. Zestawy Lego Education często opierają się na obiektach i sytuacjach z codziennego otoczenia dziecka. W ten sposób maluch z pozycji obserwatora poznaje zasady rządzące światem społecznym i uczy się ich, nawet tego nie zauważając
Rozporządzenie Ministerstwa dąży do zwiększenia zaufania rodziców do instytucji opieki. Wzajemnie zaufanie pomiędzy rodzicami a opiekunami w żłobkach jest bardzo ważnym elementem prawidłowego przebiegu edukacji wśród najmłodszych. Kluczem do porozumienia i dobrego przepływu informacji jest rozmowa i otwartość. Warto zadbać o dobrze widoczne miejsce np. tablicę w części wspólnej, gdzie rodzice z łatwością odnajdą informacje i ogłoszenia.
Podsumowanie
Niezależnie od użytych pomocy edukacyjnych i stosowanych metod wychowawczych, kluczowe w prawidłowym procesie rozwoju dzieci, jest nastawienie dorosłych i ich otwarte umysły. Stworzenie bezpiecznej atmosfery, pełne zrównoważonych i stymulujących bodźców, tworzenie sytuacji i wyzwań, które rozwiną u najmłodszych chęć odkrywania świata i pewność siebie to kluczowe aspekty wychowania najmłodszych, które będą miały swoje przełożenie na ich dorosłe życie.
